Ở cữ sau sinh mổ là giai đoạn cực kỳ quan trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe và tinh thần của mẹ. Tuy nhiên, không phải mẹ nào cũng hiểu đúng về ở cữ và cách chăm sóc bản thân sau quá trình phẫu thuật. Cùng Nounou tìm hiểu về những điều nên và không nên làm để mẹ phục hồi nhanh hơn, giảm nguy cơ gặp biến chứng hậu sản nhé!

1. Ở cữ là gì?

Theo một số nghiên cứu, cơn đau khi sinh con có thể sánh ngang với việc gãy 20 chiếc xương sườn cùng lúc. Không chỉ đau đớn, mẹ còn rơi vào trạng thái kiệt sức, đối mặt với hàng loạt nguy cơ hậu sản như nhiễm trùng, băng huyết, táo bón, thậm chí là trầm cảm. Vì vậy, mẹ cần được nghỉ ngơi, hồi phục cả về thể chất và tinh thần sau sinh. Khoảng thời gian này được gọi là ở cữ.

2. Tại sao mẹ cần ở cữ sau sinh?

Ở cữ sau sinh là giai đoạn cần thiết để cơ thể mẹ phục hồi nhanh chóng sau cuộc vượt cạn. Không chỉ giúp ổn định nội tiết tố và nâng cao sức đề kháng, việc ở cữ đúng cách còn giúp mẹ tránh được nhiều bệnh lý hậu sản. Bên cạnh đó, đây cũng là thời gian mẹ nuôi dưỡng tình cảm cùng bé con và đảm bảo chất lượng sữa tốt nhất.

(Tại sao mẹ cần ở cữ sau sinh)

3. Thời gian ở cữ là bao lâu?

Theo quan niệm dân gian, mẹ sau sinh phải kiêng cữ trong vòng 100 ngày, tức 3 tháng 10 ngày hoặc hơn. Không chỉ vậy, mẹ cần tuân thủ các nguyên tắc khắt khe như không được tắm rửa, tiếp xúc với người lạ nhằm tránh tình trạng ốm đau hay lây nhiễm vi khuẩn.

Tuy nhiên, khoa học hiện đại khẳng định thời gian nghỉ dưỡng tốt nhất là khoảng 30 - 50 ngày. Thời gian này đủ để mẹ phục hồi chức năng cơ thể. Trong khoảng này, mẹ có thể bắt đầu tắm nhẹ nhàng sau 3-4 ngày (hoặc sớm hơn nếu thời tiết nóng), đồng thời vẫn cần giữ vệ sinh cơ thể sạch sẽ và nghỉ ngơi hợp lý.

>>>Xem thêm: Sau sinh khi nào được tắm 

4. Kinh nghiệm ở cữ sau sinh

Dù chế độ ở cữ sau sinh ngày nay đã được điều chỉnh linh hoạt hơn để phù hợp với từng mẹ, nhưng vẫn có một số nguyên tắc quan trọng mẹ cần lưu ý trong sinh hoạt hàng ngày nhằm giảm thiểu nguy cơ gặp phải các vấn đề sức khỏe không mong muốn.

4.1. Chế độ hoạt động

Việc xây dựng chế độ nghỉ ngơi và sinh hoạt hợp lý trong thời gian ở cữ đóng vai trò quan trọng trong việc giúp mẹ phục hồi thể chất, cân bằng tinh thần và hạn chế các biến chứng hậu sản. Dưới đây là hướng dẫn về hoạt động mẹ nên lưu tâm:

• Trong khoảng 15–20 ngày đầu sau sinh, cần tránh các hoạt động thể chất nặng hoặc luyện tập khiến cơ thể mất sức, vết thương lâu lành. Tuy nhiên, mẹ vẫn có thể đi lại nhẹ nhàng để hỗ trợ tuần hoàn máu, phòng tránh nguy cơ huyết khối và tắc nghẽn tĩnh mạch.
• Việc ép bụng sau sinh để lấy lại vóc dáng có thể ảnh hưởng tiêu cực đến tuần hoàn máu và gây chèn ép nội tạng. Mẹ nên chờ cơ thể ổn định hơn và hỏi bác sĩ trước khi áp dụng các biện pháp hỗ trợ giảm mỡ.
• Trong giai đoạn ở cữ, mẹ nên vệ sinh thân thể sạch sẽ mỗi ngày để phòng ngừa viêm nhiễm. Tuy nhiên, nên sử dụng nước ấm thay vì nước lạnh để tránh làm rối loạn tuần hoàn và ảnh hưởng đến quá trình hồi phục.
• Hạn chế nằm ngửa trong thời gian dài vì có thể tạo áp lực lên tử cung, làm tăng nguy cơ co thắt và đau đớn. Mẹ nên sử dụng gối hỗ trợ để giữ tư thế nằm nghiêng hoặc giúp cơ thể phân bổ trọng lực đều hơn.
• Sau sinh, mẹ nên kiêng quan hệ tình dục ít nhất 2–3 tháng để đảm bảo cơ thể phục hồi hoàn toàn. Trường hợp mẹ sinh mổ hoặc có vết thương lâu lành, nên tham khảo ý kiến bác sĩ để có hướng dẫn phù hợp hơn.

>>>Xem thêm: Làm thế nào để giảm mỡ bụng an toàn và hiệu quả  

(Chế độ hoạt động của mẹ)

4.2. Chế độ dinh dưỡng

Trong thời gian ở cữ, dinh dưỡng đóng vai trò then chốt giúp mẹ sau sinh hồi phục sức khỏe. Một thực đơn dinh dưỡng đầy đủ và cân bằng không chỉ giúp mẹ nhanh chóng phục hồi sức khỏe sau sinh mà còn góp phần nâng cao chất lượng sữa cho bé.

• Ưu tiên sự đa dạng trong khẩu phần ăn, bao gồm đủ nhóm chất: đạm, tinh bột, chất béo lành mạnh, chất xơ, sắt và canxi. Thực đơn này hỗ trợ quá trình phục hồi và giúp bạn có thể hoàn toàn nuôi con bằng sữa mẹ.
• Mẹ nên ăn thực phẩm tươi được chế biến mềm như các món hấp, luộc để dễ tiêu hóa và giữ được dưỡng chất. Hạn chế thực phẩm sống hay đồ ăn nhiều dầu mỡ vì dễ gây rối loạn tiêu hóa và có nguy cơ nhiễm khuẩn.
• Ăn nhiều bữa nhỏ trong ngày, thay vì ba bữa chính. Bạn có thể chia nhỏ khoảng 5–6 bữa phụ/ngày giúp cơ thể hấp thụ dinh dưỡng tốt hơn và ổn định hệ tiêu hóa.
• Duy trì thường xuyên uống đủ nước, đặc biệt là nước ấm, nước ép trái cây tươi, sữa hoặc ngũ cốc. Tuyệt đối tránh xa các chất kích thích như rượu, bia, đồ uống có cồn vì chúng có thể truyền qua sữa mẹ, ảnh hưởng đến sự phát triển của bé.

>>>Xem thêm: Ở cữ có được uống trà sữa không 

(Chế độ dinh dưỡng cho mẹ ở cữ)

4.3. Lưu ý khi chăm sóc phụ nữ sau sinh

Sau khi sinh mổ, cơ thể mẹ sẽ có nhiều thay đổi rõ rệt cần được theo dõi kỹ lưỡng trong giai đoạn ở cữ sau sinh. Dưới đây là một số dấu hiệu cảnh báo mà mẹ sau sinh mổ nên đặc biệt lưu tâm vì đây là thời điểm dễ xuất hiện biến chứng hậu sản nếu không được chăm sóc đúng cách.

• Đầu tiên là sốt cao. Đây là dấu hiệu thường gặp nếu mẹ bị nhiễm trùng vết mổ hoặc nhiễm trùng đường tiết niệu sau sinh. Đặc biệt với mẹ sinh mổ, nguy cơ viêm nhiễm cao hơn do có vết thương hở. Nếu mẹ cảm thấy ớn lạnh, đau nhức người kèm sốt từ 38°C trở lên, cần đi khám ngay để được chẩn đoán và điều trị sớm, tránh để biến chứng nặng hơn.
• Thứ hai là sản dịch sau sinh. Sản dịch là hiện tượng sinh lý bình thường, bao gồm máu, mô nội mạc tử cung, nhau thai còn sót lại và dịch nhầy từ âm đạo. Phụ nữ sinh mổ thường có thời gian ra sản dịch kéo dài hơn so với sinh thường. Ban đầu, sản dịch có màu đỏ tươi như máu nhưng sau 2 tuần sẽ chuyển dần sang màu hồng nhạt, sau đó là dịch trắng trong hoặc vàng nhạt. Tuy nhiên, nếu mẹ thấy sản dịch có mùi hôi, màu nâu sẫm, đó có thể là dấu hiệu nhiễm trùng tử cung, cần kiểm tra và điều trị càng sớm càng tốt.
• Vết mổ sau sinh cần được chăm sóc cẩn thận vì đây là khu vực dễ nhiễm trùng nhất. Mẹ nên theo dõi các dấu hiệu như đau nhức kéo dài hơn 5–7 ngày, sưng tấy, nóng đỏ quanh vùng mổ, vết mổ rỉ dịch vàng hoặc mủ, có mùi hôi. Nếu xuất hiện bất kỳ biểu hiện nào trên, mẹ cần đến ngay cơ sở y tế gần nhất để kiểm tra, mẹ nhé. 

(Những lưu ý khi chăm sóc sau sinh)

Ở cữ sau sinh là một bước đệm quan trọng giúp mẹ lấy lại sức khỏe tinh thần lẫn sức khỏe thể chất để chuẩn bị tốt nhất cho hành trình nuôi con. Hãy lựa chọn cách ở cữ phù hợp với bản thân, kết hợp giữa kiến thức y học hiện đại và lời khuyên từ bác sĩ để hành trình phục hồi và nuôi con được trọn vẹn nhất.  

Nguồn: Nounou (2025)

Nếu còn bất kỳ thắc mắc nào, hãy truy cập website nounou.vn hoặc fanpage NouNou - Chăm sóc trẻ tại nhà hoặc liên hệ ngay đến số hotline 0236 777 9591 để đặt lịch và được tư vấn các gói dịch vụ phù hợp nhé!