Trong thời đại giáo dục sớm trở thành xu hướng đối với các ông bố bà mẹ hiện đại, nhiều ba mẹ băn khoăn rằng: liệu có nên cho con học chữ từ sớm? Bé 2 -3 tuổi tiếp xúc với chữ cái có phải là cột mốc phát triển vượt trội hay đang tiềm ẩn nguy cơ quá tải? Hãy cùng Nounou tìm hiểu trong các bài viết dưới đây nhé!

 1. Có nên dạy trẻ biết chữ từ sớm không? 

Một nghiên cứu nhiều năm của đại học Yale (Mỹ) chỉ ra: “cho trẻ biết chữ sớm chẳng có lợi ích gì?”

Nhiều phụ huynh luôn có ý nghĩ rằng nên dạy trẻ biết chữ từ sớm, để khi con bước vào lớp 1 có thể đọc viết thông thạo và có lợi thế hơn so với các bạn đồng trang lứa.Tuy nhiên, việc cho trẻ nhận biết chữ phụ thuộc vào sự phát triển nhận thức của mỗi cá nhân trẻ. Nếu ở giai đoạn sớm mà trẻ có hứng thú với việc đọc như hay nhìn sách, truyện, báo, tạp chí… thì ba mẹ có thể hỗ trợ dạy thêm kỹ năng từ thời điểm đó. Tuy nhiên, trong trường hợp trẻ còn quá nhỏ và chưa hề tò mò hay tỏ ra hứng thú với việc đọc, nhận biết mặt chữ thì ba mẹ không nên ép trẻ học chữ quá sớm. Bởi điều đó có thể gây ra nhiều hệ lụy cho sự phát triển của trẻ. 

(Có nên cho trẻ biết chữ từ sớm?)

=> Xem thêm: So sánh: “Dạy con theo bản năng và giáo dục sớm khoa học”

2. Mặt lợi và hại khi có trẻ biết chữ từ sớm.

2.1 Lợi ích khi trẻ làm quen với chữ sớm

• Phát triển nhận thức ngôn ngữ sớm: việc cho trẻ nhận diện mặt chữ, âm thanh sẽ giúp trẻ liên kết các hình ảnh và lời nói, kích thích được khả năng ngôn ngữ của trẻ. 
• Tăng cường khả năng tập trung & ghi nhớ: Khi trẻ học qua các trò chơi với chữ, trẻ sẽ học cách quan sát chi tiết, ghi nhớ mặt chữ - kỹ năng tiền đề cho tư duy của trẻ. 
• Tăng sự tự tin: khi trẻ nhận biết được chữ, đọc được tên mình, giúp trẻ dễ hòa nhập hơn khi bước vào tiểu học hoặc kích thích sự hào hứng với chữ cái hơn. 

2.2 Những rủi ro nếu ép trẻ học chữ quá sớm

• Tạo áp lực không cần thiết: trẻ dưới 3 tuổi chủ yếu là vận động, khám phá, chơi - nếu ép trẻ học quá sớm sẽ khiến trẻ trở nên căng thẳng và áp lực. 
• Gây lệch phát triển: Biết chữ nhưng các kỹ năng xã hội, tự lập của trẻ bị chậm lại - có thể đó là dấu hiệu của việc học lệch do thiếu trải nghiệm cân bằng.
• Dễ bỏ qua giai đoạn vàng (giai đoạn phát triển cảm xúc - vận động): giai đoạn trẻ còn nhỏ nên ưu tiên các hoạt động trải nghiệm ngoài trời, trò chuyện với trẻ, gắn kết tình cảm thay vì phải ép trẻ nhồi nhắc mặt chữ. 

(Những rủi ro khi ép trẻ học chữ quá sớm)

3. Độ tuổi nào là “vừa đủ” cho việc học chữ? 

Mỗi đứa trẻ sẽ có tốc độ phát triển và khả năng tiếp nhận thông tin khác nhau. Điều quan trọng là hiểu đúng giai đoạn phát triển của con, để con tiếp cận ngôn ngữ một cách tự nhiên, không áp lực. 

• Trẻ 0 - 2 tuổi: chưa cần học chữ, ưu tiên phát triển ngôn ngữ tự nhiên. Đây là giai đoạn vàng cho sự phát triển ngôn ngữ thông qua giao tiếp bằng mắt, giọng nói, cử chỉ. Ba mẹ nên trò chuyện với trẻ thường xuyên, kể chuyện, hát, đọc sách cho bé nghe
• Trẻ 2 - 3 tuổi: Có thể giới thiệu chữ qua hình ảnh - âm thanh. Trẻ lúc này có thể nhận diện được các hình ảnh và ký hiệu đơn giản thông qua các trò chơi, tranh ảnh. Ba mẹ có thể dùng flashcard chữ cái, sách có minh họa sinh động hoặc nhạc thiếu nhi có lồng ghép chữ cái để trẻ làm quen một cách vui vẻ và tự nhiên. 

(Thời điểm nào trẻ bắt đầu học chữ là phù hợp?)

=> Xem thêm: So sánh các phương pháp giáo dục sớm: Montessori - Glenn Doman - Reggio Emilia (dễ hiểu & chi tiết)

• Trẻ 3 - 5 tuổi: Bắt đầu nhận diện chữ qua hình ảnh - âm thanh. Đây được xem như là giai đoạn vàng để dạy trẻ chữ cái vì lúc này trẻ phát triển khả năng tư duy logic, khả năng ghi nhớ tốt.  
• Trẻ từ 5 tuổi trở lên: Học chữ có hệ thống, bước vào giai đoạn đọc viết. Lúc này trẻ có thể học bảng chữ cái đầy đủ, viết và ghép các từ đơn giản. Để kích thích được quá trình học tập nhanh nhạy và hứng thú thì ba mẹ nên tạo cho con một môi trường đọc: góc thư viện nhỏ tại nhà, giờ đọc cùng ba mẹ mỗi ngày. 

4. Gợi ý những cách dạy bé làm quen với chữ một cách tự nhiên

Nhiều nhà nghiên cứu đã chỉ ra rằng, phương pháp dạy trẻ thông qua hoạt động vừa học vừa chơi được xem là một trong những phương pháp hiệu quả nhất. Dưới đây là những gợi ý  ba mẹ tham khảo thêm để tạo môi trường thân thiện, kích thích sự tò mò và chủ động khám phá chữ cái mỗi ngày: 

• Dùng bảng chữ cái nhiều màu sắc có hình minh họa
• Cùng trẻ xem và đọc truyện kết hợp với việc nhắc các chữ cái quen thuộc. Ví dụ: Đây là bạn “Cá” - chữ C bắt đầu nè!
• Chơi trò chơi: Tìm chữ quanh nhà - lắp chữ cái vào bảng học tập 
• Hát bài hát A - B - C và các bài hát có chữ cái mỗi ngày. 

(Gợi ý những cách dạy bé làm quen với chữ cái)

Kết luận: 

Dạy trẻ học chữ từ sớm không sai – nhưng điều quan trọng là cách dạy và thời điểm dạy. Nếu bé đang tò mò với chữ cái, cha mẹ hoàn toàn có thể bắt đầu bằng những trò chơi đơn giản, bài hát, sách tranh... Nhưng nếu bé chưa sẵn sàng, hãy chậm lại một chút và ưu tiên phát triển ngôn ngữ, cảm xúc và kết nối trước.

Điều trẻ cần không chỉ là biết đọc – mà là yêu việc học, yêu ngôn ngữ và được lắng nghe trong suốt hành trình phát triển.

Nếu bạn không có nhiều thời gian để đồng hành cùng con mỗi ngày, đừng ngần ngại tìm đến người hỗ trợ phù hợp. Một bảo mẫu có hiểu biết cơ bản về giáo dục sớm, biết cách chơi – nói – kể chuyện đúng cách, cũng có thể là người gieo những chữ cái đầu tiên cho con một cách nhẹ nhàng và tích cực.

Hy vọng qua bài viết trên sẽ giúp ba mẹ có được câu trả lời: Có nên dạy trẻ học chữ từ sớm không?”. Qua đó có thể hỗ trợ ba mẹ một phần trong việc chăm sóc và nuôi dạy con trẻ tốt hơn. 

Nounou (2025)

Nếu còn bất kỳ thắc mắc nào, hãy truy cập website nounou.vn hoặc fanpage NouNou - Chăm sóc trẻ tại nhà hoặc liên hệ ngay đến số hotline 0236 777 9591 để đặt lịch và được tư vấn các gói dịch vụ phù hợp nhé!